Levend verlies

Al enkele dagen heb ik vakantie. Vakantie is tijd nemen voor dingen die er anders nooit van komen. Of de tijd nemen om bewust de alledaagse dingen te doen, zonder die tijdsdruk. Eén van die dingen die er anders niet van komen, maar afgelopen week wel, is het beluisteren van enkele Podcasts die al een poosje op mijn lijstje staan. Na het beluisteren van 'Bob' - echt de moeite - was Levend Verlies aan de beurt.

Ik volg Manu Keirse, rouwdeskundige, zijn werk al van tijdens mijn studies. Rouw en verlies heeft mij altijd al geïntrigeerd. Op het einde van mijn stage kreeg ik van mijn stagebegeleidster het boek "Kinderen helpen bij verlies". Later hoorde ik hem ook spreken: een heel innemend verteller die je meesleept in zijn verhaal. Enkele jaren terug hoorde ik professioneel ook voor het eerst over Levend Verlies. Manu Keirse heeft deze term geïntroduceerd.

Door een aankondiging van een lezing georganiseerd door "Gezin en Handicap", kwam Manu Keirse en Levend Verlies terug in mijn vizier. Wat is Levend Verlies juist? Hij omschrijft het als volgt op zijn website:

‘Levend Verlies’ is de term om de levenslange rouw aan te duiden, die je ervaart wanneer jijzelf of een naaste, getroffen wordt door een chronische ziekte of beperking. Het gaat over het verdriet dat altijd kan oplaaien, verwacht of onverwacht en dat soms verergert door de jaren heen.

Levend Verlies kun je ervaren op allerlei gebieden. Bijvoorbeeld wanneer jij of een dierbare kanker krijgt, wanneer je voor een ouder zorgt met dementie, als jij of je partner een psychiatrische aandoening krijgt of wanneer je door een ongeluk levenslang beperkt blijft. Wij richten ons op (groot)ouders én behandelaars van kinderen met een chronische aandoening of beperking.

Het proces van levend verlies is pittig en intensief. Met name wanneer je bij mijlpalen weer geconfronteerd wordt met wat jouw kind nog niet kan of nooit zal kunnen, als het verdriet je weer eens overvalt of wanneer je, als spin in het web, er helemaal doorheen zit.

Leven met een levend verlies draait echter niet alleen om de verlieservaring. Wij zien ook dat het een proces is dat kracht geeft. Als ouder doe je er alles aan om je kind mee te kunnen laten doen. Je wordt creatiever in het bedenken van oplossingen, je krijgt een enorm doorzettingsvermogen, je wordt steeds assertiever, zeker als het je kind betreft en je kunt meer genieten van de kleine dingen die er echt toe doen.

De Podcast levend verlies is gemaakt door Edith Raap en Odet Stabel. Edith is ontwikkelingspsycholoog en docent ouderbegeleiding aan de Hogeschool Utrecht en deskundige in ouderschapstheorie. Odet is moeder van een zoon met ernstige meervoudige beperkingen en schrijfster van het boek 'Een kind met kansen'. Zij spreken met ouders en hulpverleners en proberen een brug tussen hen te slaan. Ze bekijken hoe ouders levend verlies ervaren en hoe hulpverleners ouders best kunnen ondersteunen.

De eerste aflevering is Manu Keirse aan het woord. Hij doet een aantal uitspraken, die nu veel meer beklijvend zijn, dan toen ik ze jaren geleden hoorde.

• De beperking van je kind aanvaarden, is iets helemaal anders dan je kind met een beperking aanvaarden. Het eerste kun je ouders niet vragen.  
• Algemeen is men bang van het omgaan met verlies in de samenleving, ook in de zorgwereld.
• Je kan maar echt met iets omgaan, als je het ook in taal kan omzetten. Wat je hoort en voelt bij mensen, zet je in taal om, waardoor het ook hanteerbaar wordt.
• Je kan op een positieve manier met verdriet en verlies omgaan. Mensen moeten niet huilen van verdriet. Je hebt instrumentele en intuïtieve rouw. Intuïtieve rouw komt met emoties naar buiten, instrumentele rouw uit zich in rationeel ermee bezig zijn: ik moet het oplossen, hanteren, aanpakken.
• Eén raad voor professionals: luisteren naar mensen. En als je goed geluisterd hebt, dan moet je luisteren. En als je daarmee klaar bent, probeer dan nog eens te luisteren.
• Maak je hoofd vrij en ga met je hart naar mensen, om te luisteren wat hen op dat moment het meest beroerd.

Daarop volgen verschillende afleveringen van ouders die getuigen over hun ervaringen met levend verlies. Ik luister en her beluister uitspraken als hierboven, om ze volledig te snappen en te laten binnen komen. Sommige (h)erken ik meteen, andere doen mij even dieper nadenken en voelen. Het helpt mij zowel als ouder als professional om die inzichten te horen. Veel zaken kan ik ook linken aan wat ik in mijn therapie opleiding heb geleerd. Ik krijg ideeën hoe ik zaken in de toekomst kan aanpakken en herken zaken die ik voel. Ik kan ze linken aan de theorie, begrijp wat ik nu ervaar of vroeger heb ervaren. Erg waardevol voor mij dus.

P.S.: het citaat "Je kan maar echt met iets omgaan, als je het ook in taal kan omzetten", dat is precies waar deze blog voor dient!